De Triratna boeddhistische gemeenschap is een internationaal netwerk dat gewijd is aan het overbrengen van boeddhistische inzichten op een manier die bij onze moderne wereld past. Triratna (‘drie juwelen’) verwijst naar de Boeddha, Dharma en Sangha, de centrale waarden in het boeddhisme. Boeddha is het ideaal van verlichting, Dharma het pad dat daarheen leidt, en Sangha de gemeenschap van alle reisgenoten op dat pad.
Oorspronkelijk heette het de FWBO (Friends of the Western Buddhist Order), en is in 1968 in London opgericht door Sangharakshita. Hij was aanvankelijk een Theravada monnik in India, maar gedurende de 20 jaar dat hij aan de grens tussen Tibet en India woonde, heeft hij ook onderricht en initiaties gehad in het Tibetaanse boeddhisme van vooraanstaande lama’s die op de vlucht waren voor de Chinese bezetters. Toen hij in de jaren ’60 naar Engeland terugkeerde, ervaarde hij dat de manier waarop westerlingen het boeddhisme beoefenden zeer beperkt was. Zijn antwoord was het oprichten van een nieuwe boeddhistische beweging.
Om het boeddhisme wortel te doen schieten in een heel andere cultuur betekende voor Sangharakshita dat we terug moesten gaan tot de kern ervan. Wat zijn de principes die ten grondslag liggen aan alle vormen van boeddhisme, en hoe kunnen die het beste toegepast worden? Triratna is dus gebaseerd op het principe van ‘kritische oecumene’: het behoort niet bij een bepaalde traditionele school, maar haalt inspiratie uit de gehele stroom van het boeddhisme.
Nu boeddhisme naar het westen is gekomen, hebben westerse boeddhisten de taak nieuwe en levende boeddhistische tradities voor de moderne wereld te creëren. Triratna was pionier in het opzetten van nieuwe structuren die mensen in staat stellen als een authentieke boeddhist in de 21e eeuw te leven. Ze begonnen bedrijven die gerund werden door teams van boeddhisten. Ze zetten woongemeenschappen en sociale projecten zoals de Karuna Trust op, en veel meer. De laatste 50 jaar is de Triratna beweging uitgegroeid tot een van de grootste boeddhistische bewegingen in Engeland. Ook in Nederland en andere Europese landen groeit het gestaag, net als in landen van andere werelddelen, zoals India en Mexico.
Een manier om Triratna te beschrijven is aan de hand van zes kenmerken:
- Het al genoemde principe van oecumenisch boeddhisme. Dat wil zeggen dat Triratna probeert de verschillen tussen de verschillende boeddhistische scholen en richtingen te overstijgen. De onderliggende eenheid van het boeddhisme is een leidende gedachte in Triratna.
- Het centrale belang van ‘voor toevlucht gaan’. Daarmee wordt bedoeld dat commitment aan spirituele transformatie primair is, en je levensstijl secondair. Je kunt een bestaan als monnik/non leiden of midden in het maatschappelijk leven staan, met een baan en gezin. Hoe iemand zijn verbondenheid met het pad vormgeeft varieert van persoon tot persoon.
- Eenheid. De orde en de beweging staan open voor iedereen, ongeacht afkomst, nationaliteit, geslacht of seksuele voorkeur.
- Het belang van vriendschap. Vriendschap is heel belangrijk omdat het je helpt over je neiging tot zelfgerichtheid heen te komen, als steun op je reis, als cement voor de sangha, en vooral om te leren van de ander.
- Het belang van werk. Een belangrijk deel van het spirituele leven is om evenwicht te vinden tussen de actieve en meditatieve kant ervan. Er kan een neiging zijn om een voorkeur te hebben voor kalmte, sereniteit en ontvankelijkheid. Hoewel dat inderdaad zeer belangrijk is, moet het in balans gehouden worden door energie, activiteit en engagement.
- Het belang van kunst. De westerse cultuur heeft een rijke kunstzinnige traditie. Deze drukken vaak diepe spirituele waarden uit, en omdat het cultureel vaak dichterbij ons staat dan de Oosterse kunst, kan dat een waardevolle ingang zijn tot een meer spirituele levensstijl. Daarnaast kan het voor degenen die in steden wonen (de meesten van ons) een manier zijn om contact te maken met het gevoel van schoonheid dat in een meer natuurlijke omgeving zo vanzelfsprekend is.