Boeddhawierde

Boeddhisme is een pad van spirituele ontwikkeling dat leidt tot inzicht in hoe het leven werkelijk is. Boeddhistische oefeningen zijn manieren om jezelf te veranderen zodat kwaliteiten als aandachtigheid, vriendelijkheid en wijsheid deel van je karakter worden.

De praktische methoden van het boeddhisme (zoals meditatie) stellen mensen in staat hun leven te veranderen, volledig de verantwoording voor hun bestaan op zich te nemen, en kwaliteiten als wijsheid en medeleven te ontwikkelen.

In de loop van de 25 eeuwen dat het bestaat, heeft de boeddhistische traditie een schat van methoden ontwikkeld voor degenen die een dergelijk pad willen gaan—een pad dat uiteindelijk leidt tot ontwaken.

Ontwaken, of verlichting, is de toestand dat de sluiers van begeerte, afkeer en onwetendheid die voortdurend ons zicht belemmeren, zijn weggevallen. Dat is een proces dat geleidelijk of in schokken kan gaan, meestal beide afwisselend.

De basale stellingen van de boeddhistische leer zijn rechtdoorzee en praktisch: niets staat vast of is eeuwig bestaand; handelingen hebben gevolgen; verandering is mogelijk. Boeddhisme is niet gericht op een bepaalde groep of een bepaald werelddeel. Hoewel het in het Oosten is ontstaan, is het een universele religie. Boeddhisme richt zich tot iedereen, onafhankelijk van afkomst, gender, levensstijl, of wat dan ook.

⇧ Top

Boeddhistische meditatie is een manier om jezelf te leren kennen en te transformeren. Het vraagt een ontspannen, open en waakzame houding, en die houding ontwikkel je door het te doen. In meditatie scherp je je aandacht en concentratie, en ontwikkel je kalmte, vriendelijkheid, en aanwezigheid. Vaak is de werking al na korte tijd te merken. Door regelmatig en geduldig te blijven mediteren worden die kwaliteiten tot gewoonte en kunnen ze jezelf en je omgeving transformeren.

De belangrijkste meditaties die worden aangeleerd in Triratna zijn het ‘gewaarzijn van de ademhaling’ (anapanasati), de ‘ontwikkeling van liefdevolle warmte’ (metta bhavana), en het ‘gewoon zitten’. Daarnaast worden er ook reflectieve meditaties gedaan (vipassanna).

Mediteren is een ontdekkingsreis, een spannend avontuur. Vroeger gingen de mensen naar verre werelddelen om die te ontdekken. Nu is de hele uiterlijke wereld al ontdekt, maar de innerlijke wereld is grotendeels onbekend terrein, en de manier van ontdekken is ook volkomen anders. De reis van meditatie kan je transformeren, naar diepere bewustzijnstoestanden leiden, en uiteindelijk doen ontwaken.

⇧ Top

Een zesde-eeuwse Chinese keizer vroeg eens aan de monnik Bodhidharma: ‘Wat is de kern van het boeddhisme?’ Bodhidharma antwoordde: ‘Stop met kwaad te doen, leer goed te doen, zuiver je hart’. De keizer was teleurgesteld en vroeg: ‘Is dat alles? Dat snapt een kind van drie!’ Waarop Bodhidharma antwoordde: ‘Zeker majesteit, maar zelfs een man van tachtig kan het nog niet in de praktijk brengen!’

Ethiek is een belangrijk aspect van het boeddhistische pad. Het basisprincipe is dat we alles proberen te doen wat bevorderlijk is voor een bevrijde en ontwaakte staat—voor onszelf en alle anderen.

Er zijn geen absolute geboden en verboden, maar wie de wet van oorzaak en gevolg serieus neemt weet dat er bepaalde wetmatigheden zijn in ons gedrag. Het is slim om bepaalde dingen niet te doen als je de gevolgen ervan niet wilt proeven.

De vijf ‘voorschriften’ 

Die ethische wetmatigheden worden uitgedrukt is de vijf ‘voorschriften’ of trainingsprincipes. Ze kunnen negatief (wat niet helpend is) en positief (wat wel helpend is) geformuleerd worden.

⇧ Top

Het pad van transformatie is een volledige, totale en diepgaande verandering van je manier van kijken, je emotionele leven, je communicatie, je relaties, je werk en levensonderhoud, je maatschappelijke betrokkenheid, en meer. Het mikt erop je hele leven op te tillen tot het nivo van de hoogtepunten van je leven, zodat je volledig tot bloei komt.

Het achtvoudige pad

De klassieke beschrijving ervan is het achtvoudige pad: een indeling van het leven in acht gebieden. Het zijn:

1. Visie. De manier waarop je naar de wereld kijkt, die voor een groot deel je werkelijkheid bepaalt.
2. Intentie/emotie. Met welke intentie doe je wat je doet? Kun je je emotionele leven ook ontwikkelen?
3. Communicatie. Hoe oprecht en waarachtig ben je in de communicatie? Maar niet alleen of het waar is is belangrijk, ook hoe vriendelijk, helpend en gracieus het is.
4. Handelen. Dit zijn de ethische richtlijnen van de vijf trainingsprincipes.
5. Levensonderhoud. Dit gaat over je werk en maatschappelijke betrokkenheid, ook je gedrag als consument. Werk je (indirect) mee aan uitbuiting, geweld, uitsluiting? Hoe actief ben je met het tegengaan van onrecht, dichtbij en ver weg?
6. Beoefening. Hoe ga je met jezelf om? Het ontwikkelen van positieve manieren van zijn, en het tegengaan van negatieve.
7. Aandacht (mindfulness). Het beoefenen van tegenwoordigheid van geest.
8. Meditatie. Het werken aan je bewustzijn, de bron van alles.

Deze acht gebieden beslaan het hele leven, zowel innerlijk als uiterlijk, en de verschillende aspecten ervan houden elkaar in evenwicht. Soms moet je meer aan het ene aspect werken, en dan weer aan het andere. Sommige mensen zijn meer geneigd tot een bepaald aspect, andere tot een ander. Als deze acht gebieden allemaal in onderlinge samenhang tot bloei komen, is dat de bloei van je hele leven: ontwaken of verlichting.

⇧ Top